Troeven van deze trekking
Ideaal voor een korte wintertrekking. Geen enkele bestemming op ca. een halve dag reizen van België biedt zo'n uitgesproken "berggevoel". In de winter biedt de tocht over de hoogste toppen van de Jura - Dôle, Colomby de Gex, Crêt de la Neige, Reculet en Crêt d'Eau - veel van dezelfde sensaties als een zomertrekking ver boven de 3000 m. Echte berghutten, een portie engagement, sneeuw, kou en op de toppen het gevoel de hele wereld aan je voeten te hebben.
Wat bedoelen we met de hoofdkam van de Jura ?
De Jura is een heel breed massief dat bestaat uit een 5-tal elkaar opvolgende kammen. Die zijn allemaal tegelijk gevormd met de Alpen. Deze dichtst bij de Alpen zijn hoger en smaller, deze die dieper in Frankrijk liggen zijn lager en breder. De hoofdkam is dus de eerste, meest zuidoostelijke, want die is de hoogste.Het stuk tussen de Col de Givrine en Bellegarde is het meest uitgesproken. De steile kam is er nog geaccentueerd door de diep ingesneden Valserine enerzijds en de erosie door de ijskap die heel Zwitserland bedekte tijdens de ijstijden anderzijds.
Dit gebied valt grotendeels samen met de Reserve National du Haut-Jura.
Je kan dit stuk in de zomer integraal wandelen (GR9). In de winter moet je een paar aanpassingen doen omwille van de fameuze stiltegebieden. Deze "Zones de Quiétude de Faune Sauvage" zijn er in de eerste plaats op gericht om de zeldzame Auherhoen (Grand Tétra) te laten overleven. Tussen 15 december en 30 juni zijn een aantal gebieden dus niet toegankelijk, behalve via enkele schaarse gemarkeerde routes. Specifiek in twee zones moet je dus een alternatief zoeken :
- tussen Le Vattay en Col de La Faucille
- helemaal op het einde op de Crêt d'Eau
De juiste routes waar je in de winter wel op mag en welke niet, veranderen iedere winter. Voor de planning kan je best de site van het Parc gebruiken.
Normaal heb je voor deze tocht 4 dagen nodig.
Ik voegde er 4 dagen aan toe met de GTJ voor raquettes tussen Métabief en Les Rousses. Ik had immers een hele week de te besteden.
Praktisch
Heen- en terugreisHeel gemakkelijk met de TGV. De TGV-Lyria is heel goedkoop. Voor minder dan de prijs van de diesel + de péages ben je er in ongeveer 2/3 van de tijd en met veel meer confort en rust.
Vertrek in TGV-station Frasne (op de TGV sluit een SNCF-bus aan die je naar Métabief of een ander startpunt brengt). Aankomst in Bellegarde (bus 153 is nuttig om het laatste stukje te doen).
Documentatie
Er is geen kant en klare gids bij mijn weten.
Ik gebruikte vooral :
- de interactieve kaart van de reserve national Chaine Haut-Jura
- de interactieve kaart van Espace Nordique Jurassien
- de website van de GTJ - doorklikken naar pagina's voor raquettes
Toegang en regeltjes
Buiten de officiële natuurgebieden kan je als raquettist overal wandelen. Binnen de natuurgebieden alleen op de gemarkeerde (zomer)paden. Binnen de Stiltegebieden alleen op welbepaalde paden. Op zo goed als alle pistes voor langlaufers ben je als wandelaar of raquettist niet welkom (als het niet druk is of als de piste officieel niet meer open is wordt je wel getollereerd). Begrijpelijk : de skiërs betalen een fors bedrag voor een geprepareerde piste en dan is het niet leuk als wandelaars of raquettisten die dan (gratis !) komen kapotstampen.
Voor de GTJ voor raquettes en voor de raquettepistes in sommige stations is een pas nodig. Die pas is fel gecontesteerd en wordt bij mijn weten nergens gecontroleerd. De pas is niet nodig voor de raquettepaden op de hoofdkam.
Markering
Raquette-parcours worden vrij consequent met donkergele palen en donkergele vlaggetjes gemarkeerd. Ga je er buiten, dan zal je oriëntatievermogen tot het uiterste getest worden, zeker op momenten met mist, met sneeuwval of met harde wind (door de sneeuwdrift). De zomermarkering is grotendeels onzichtbaar. In tegenstelling tot de Alpen is het reliëf vaak geen hulpmiddel ; in de Jura kom je vaak zeer chaotisch terrein tegen. Voor wie geen ervaring heeft is een wandel-GPS geen overbodige luxe.
Speciale gevaren
Indien je op de kam blijft is er geen lawinerisico. Op de steile hellingen wel. Het gevolg dat sommige paden die je in de zomer bij zeer slecht zou gebruiken om uit te wijken naar de vallei, zoals Col de la Porte (Dôle) of Montchanais (Colomby de Gex) of enkele paden op Reculet, in de winter in de praktijk uitgesloten zijn. Wil je toch iets op die hellingen doen, raadpleeg dan vooraf het sneeuwbericht en bereid je voor zoals het hoort.
Houdt altijd rekening met corniches (een onstabiele sneeuwlip die door de wind opgebouwd wordt aan de bovenrand van een steile helling). M.a.w. altijd een paar meter marge houden tegenover wat er uit ziet als de rand.
Bereid je zeker voor op white-out, waarbij de combinatie van mist, sneeuwdrift en sneeuw zorgt dat je door een uniform witte wereld stapt. Geen probleem op de officiële raquetteroutes (de gele paaltjes zijn duidelijk zichtbaar), maar erbuiten wel. Muurtjes of afsluitingen zijn bruikbare hulpmiddelen bij oriëntatie. Het extra gewicht van een wandel-GPS is het zeker waard.
En uiteraard alle gewone winterdingen die iedereen die al eens gaat skiën, ook kent.
Kaarten
Ik had op de telefoon de gewone IGN 1:25000 kaarten. Op de GPS de OSM-kaart van het Alpengebied.
Dag 1 Malbuisson - Gros Morond
Een halve dag om in te wandelen. Route : GR9 / GTJ.
Overnachting in de CAF-hut Gros Morond. Deze hut is het grootste deel van de tijd niet bewaakt. Vooraf aanmelden en als je voldoende geloofwaardig overkomt krijg je de handleiding en de sleutelcode. Voor een onbewaakte hut is het super-grand-luxe. Supermarkt onderweg in Métabief.
Dag 2 Gros Morond - Mouthe
Ik volgde er grotendeels de GTJ voor raquettes. Het eerste stuk is zeer mooi, het middenstuk op bosexploitatiewegen in uniforme dennebossen viel wat tegen, het laatste stuk is weer heel gevarieerd.
Verblijf in de zeer gastvrije Gîte d'étape La Chaumière. Keuze tussen half-pension of in het dorp iets gaan eten. Supermarkt.
Dag 3 Mouthe - Forêt de Risoux
Normaal is de etappe-indeling : Mouthe - La Chapelle - Bois-d'Amont - Les Rousses dus drie dagen. Ik sliep al 2 keer in Bois d'Amont waar je enkel terechtkan in Le Montagnard (lekker eten, goed bed, maar voor de rest zeer kil en ongastvrij). Dus maakte ik er twee lange etappes van.
Grotendeels langs de GTJ voor raquettes. In La Chapelle vermeed ik het dorp en ging ik langs de Roche Champion. Mooier en vooral : eindelijk sneeuw. Overnachting in Chalet Gaillard. Een echte refuge. Voor mij een heel fijne ervaring (geef de gardien wat tijd om te ontdooien - heel stug bij het eerste contact maar supergastvrij eens je daar over bent).
Dag 4 Forêt de Risoux - La Cure
De GTJ voor raquettes is hier erg saai. Uren na elkaar parallel met de grote baan lopen ... dat kan beter.
Het Forêt de Risoux doorkruisen moet verplicht op de GTJ voor raquettes. Dit is weer een ander stiltegebied met slechts één toegelaten route. Frequente controles maar slechte communicatie. Ik vond info hier en hier. Merkwaardig genoeg kan je in het Zwitserse Forêt de Risoux vrij overal wandelen.
Boven Bois d'Amont bleef ik op ca. 1200 m de gemarkeerde paden volgen ("PR Route haute bienne op IGN-kaart) en vervolgens bosexploitatiewegen tot "Vivier des Rousses". Daar eventjes parallel met het meer. Via de oude militaire weg of via Roche Lavenna naar Fort de Risoux en opnieuw op ca. 1200 m via Combe du Vert naar Loge à Ponard. Van daaruit via Les Rousses (supermarkt) en GR5 ofwel via het fort richting La Cure. Verblijf in (voor mij toch) één van de fijnste gites van de Jura : la Grenotte.
Dag 5 La Cure - La Cure
Ik bleef opnieuw in La Grenotte. Lokale tocht over Noirmont. Ik volgde losjes de Zwitserse gemarkeerde wandeling voor raquettes.
Dag 6 La Cure - Dôle - Le Vattay - Mijoux
De mooiste benadering is om in La Cure even het treintje te nemen naar Givrine en via la Barillette te gaan met een heen en terugje naar de top. De Col de la Porte is lawinegevaarlijk. Omdat ik de kant van de Barillette al eerder deed in de winter en omdat er veel verse sneeuw lag en het er naar uitzag dat ik zo goed als alles zou moeten sporen, heb ik wat ingekort. De beste route is dan : via de grens (die wordt gekapt) tot aan Les Dappes, doorsteken naar het skigebied en het spoor oppikken van iemand die hors-piste afgedaald is (op de skipistes ben je echt niet welkom) en dat volgen tot op de hoofdkam van la Dôle.
GR volgen tot op de grens en op la Petite Sonnailley (noodbivak) intakken op de officiële piste voor raquettes (die is verplicht - stiltegebied). Ik koos ervoor om net voor Le Vattay, bij "la Lécherolle" via een pad en een bospiste af te dalen naar la Vilette in de vallei. De alternatieven zijn : toch door het stiltegebied trekken, de grote baan volgen, de skibus of buiten de paden afdalen (wat hier erg risicovol is, veel zones met rotswanden). Stukje asfalt, daarna mooie dreef tot in Mijoux. Verblijf in La Michaille.Supermarkt in Mijoux.
Dag 7 Mijoux - Lelex (Col de la Faucille - Le Ratou)
Naar Col de la Faucille met de oude weg of met de zetellift. Pad voor raquettes tot op de Grand Montrond. Daarna via de GR9 vrij gemakkelijk te vinden tot Le Colomby de Gex en al heel wat lastiger (zelfs bij helder weer!) tot in het skigebied van Lelex. Dit kruisen en ter hoogte van de Refuge de la Loge (gesloten, wellicht definitief) het raquette-pad nemen tot Refuge de Ratou. Degelijke hut. Geen service voor zelfkokers.
Dag 8 Lelex - Gralet
De start verloopt opnieuw verplicht langs het raquettespad dat grofweg de GR9 volgt. Dan de GR9 volgen tot in le Gralet. Evident routeverloop, maar hier en daar technische stukken. Onbewaakte hut (kachel, houtvoorraad aanwezig, water van citerne met handpomp).
Dag 9 Gralet - Bellegarde
Ik nam de afdaling via Menthières en Confort. Ik was te laat vertrokken om de langere route via de GR9 over de Crêt d'Eau en Sorgia en zo verder naar Lancrans te nemen ; ik had een ticket voor de TGV van 15 h. Jammer (maar alles zat toch dicht in de mist zegt een mens dan). Vanuit Lancrans of Confort de bus tot aan het station of het wandelpad van de oude tram. De route langs Varambon is verboden in de winter.
Speciale gevaren
Indien je op de kam blijft is er geen lawinerisico. Op de steile hellingen wel. Het gevolg dat sommige paden die je in de zomer bij zeer slecht zou gebruiken om uit te wijken naar de vallei, zoals Col de la Porte (Dôle) of Montchanais (Colomby de Gex) of enkele paden op Reculet, in de winter in de praktijk uitgesloten zijn. Wil je toch iets op die hellingen doen, raadpleeg dan vooraf het sneeuwbericht en bereid je voor zoals het hoort.
Houdt altijd rekening met corniches (een onstabiele sneeuwlip die door de wind opgebouwd wordt aan de bovenrand van een steile helling). M.a.w. altijd een paar meter marge houden tegenover wat er uit ziet als de rand.
Bereid je zeker voor op white-out, waarbij de combinatie van mist, sneeuwdrift en sneeuw zorgt dat je door een uniform witte wereld stapt. Geen probleem op de officiële raquetteroutes (de gele paaltjes zijn duidelijk zichtbaar), maar erbuiten wel. Muurtjes of afsluitingen zijn bruikbare hulpmiddelen bij oriëntatie. Het extra gewicht van een wandel-GPS is het zeker waard.
En uiteraard alle gewone winterdingen die iedereen die al eens gaat skiën, ook kent.
Kaarten
Ik had op de telefoon de gewone IGN 1:25000 kaarten. Op de GPS de OSM-kaart van het Alpengebied.
Dag per dag
De vierdaagse langs de hoofdkam tussen Givrine en Bellegarde : zie dag 6 tot dag 9Dag 1 Malbuisson - Gros Morond
Een halve dag om in te wandelen. Route : GR9 / GTJ.
Overnachting in de CAF-hut Gros Morond. Deze hut is het grootste deel van de tijd niet bewaakt. Vooraf aanmelden en als je voldoende geloofwaardig overkomt krijg je de handleiding en de sleutelcode. Voor een onbewaakte hut is het super-grand-luxe. Supermarkt onderweg in Métabief.
Dag 2 Gros Morond - Mouthe
Ik volgde er grotendeels de GTJ voor raquettes. Het eerste stuk is zeer mooi, het middenstuk op bosexploitatiewegen in uniforme dennebossen viel wat tegen, het laatste stuk is weer heel gevarieerd.
Verblijf in de zeer gastvrije Gîte d'étape La Chaumière. Keuze tussen half-pension of in het dorp iets gaan eten. Supermarkt.
Dag 3 Mouthe - Forêt de Risoux
Normaal is de etappe-indeling : Mouthe - La Chapelle - Bois-d'Amont - Les Rousses dus drie dagen. Ik sliep al 2 keer in Bois d'Amont waar je enkel terechtkan in Le Montagnard (lekker eten, goed bed, maar voor de rest zeer kil en ongastvrij). Dus maakte ik er twee lange etappes van.
Grotendeels langs de GTJ voor raquettes. In La Chapelle vermeed ik het dorp en ging ik langs de Roche Champion. Mooier en vooral : eindelijk sneeuw. Overnachting in Chalet Gaillard. Een echte refuge. Voor mij een heel fijne ervaring (geef de gardien wat tijd om te ontdooien - heel stug bij het eerste contact maar supergastvrij eens je daar over bent).
Dag 4 Forêt de Risoux - La Cure
De GTJ voor raquettes is hier erg saai. Uren na elkaar parallel met de grote baan lopen ... dat kan beter.
Het Forêt de Risoux doorkruisen moet verplicht op de GTJ voor raquettes. Dit is weer een ander stiltegebied met slechts één toegelaten route. Frequente controles maar slechte communicatie. Ik vond info hier en hier. Merkwaardig genoeg kan je in het Zwitserse Forêt de Risoux vrij overal wandelen.
Boven Bois d'Amont bleef ik op ca. 1200 m de gemarkeerde paden volgen ("PR Route haute bienne op IGN-kaart) en vervolgens bosexploitatiewegen tot "Vivier des Rousses". Daar eventjes parallel met het meer. Via de oude militaire weg of via Roche Lavenna naar Fort de Risoux en opnieuw op ca. 1200 m via Combe du Vert naar Loge à Ponard. Van daaruit via Les Rousses (supermarkt) en GR5 ofwel via het fort richting La Cure. Verblijf in (voor mij toch) één van de fijnste gites van de Jura : la Grenotte.
Dag 5 La Cure - La Cure
Ik bleef opnieuw in La Grenotte. Lokale tocht over Noirmont. Ik volgde losjes de Zwitserse gemarkeerde wandeling voor raquettes.
Dag 6 La Cure - Dôle - Le Vattay - Mijoux
De mooiste benadering is om in La Cure even het treintje te nemen naar Givrine en via la Barillette te gaan met een heen en terugje naar de top. De Col de la Porte is lawinegevaarlijk. Omdat ik de kant van de Barillette al eerder deed in de winter en omdat er veel verse sneeuw lag en het er naar uitzag dat ik zo goed als alles zou moeten sporen, heb ik wat ingekort. De beste route is dan : via de grens (die wordt gekapt) tot aan Les Dappes, doorsteken naar het skigebied en het spoor oppikken van iemand die hors-piste afgedaald is (op de skipistes ben je echt niet welkom) en dat volgen tot op de hoofdkam van la Dôle.
GR volgen tot op de grens en op la Petite Sonnailley (noodbivak) intakken op de officiële piste voor raquettes (die is verplicht - stiltegebied). Ik koos ervoor om net voor Le Vattay, bij "la Lécherolle" via een pad en een bospiste af te dalen naar la Vilette in de vallei. De alternatieven zijn : toch door het stiltegebied trekken, de grote baan volgen, de skibus of buiten de paden afdalen (wat hier erg risicovol is, veel zones met rotswanden). Stukje asfalt, daarna mooie dreef tot in Mijoux. Verblijf in La Michaille.Supermarkt in Mijoux.
Dag 7 Mijoux - Lelex (Col de la Faucille - Le Ratou)
Naar Col de la Faucille met de oude weg of met de zetellift. Pad voor raquettes tot op de Grand Montrond. Daarna via de GR9 vrij gemakkelijk te vinden tot Le Colomby de Gex en al heel wat lastiger (zelfs bij helder weer!) tot in het skigebied van Lelex. Dit kruisen en ter hoogte van de Refuge de la Loge (gesloten, wellicht definitief) het raquette-pad nemen tot Refuge de Ratou. Degelijke hut. Geen service voor zelfkokers.
Dag 8 Lelex - Gralet
De start verloopt opnieuw verplicht langs het raquettespad dat grofweg de GR9 volgt. Dan de GR9 volgen tot in le Gralet. Evident routeverloop, maar hier en daar technische stukken. Onbewaakte hut (kachel, houtvoorraad aanwezig, water van citerne met handpomp).
Dag 9 Gralet - Bellegarde
Ik nam de afdaling via Menthières en Confort. Ik was te laat vertrokken om de langere route via de GR9 over de Crêt d'Eau en Sorgia en zo verder naar Lancrans te nemen ; ik had een ticket voor de TGV van 15 h. Jammer (maar alles zat toch dicht in de mist zegt een mens dan). Vanuit Lancrans of Confort de bus tot aan het station of het wandelpad van de oude tram. De route langs Varambon is verboden in de winter.
